O tym, kiedy zapisujemy wyrazy wielką literą oraz pisownia wyrazów z "ą" i "ę".

Wielką literą zapisujemy: 

• imiona i nazwiska ludzi, np.: Jan Nowak, Adam Kowalski,

• imiona własne zwierząt i drzew, np.: Burek, Mruczek, Bartek (nazwa dębu w Zagnańsku), Lech, Czech, Rus i Edward (nazwy dębów rosnących w Rogalińskim Parku Krajobrazowym),

• imiona własne bogów i postaci mitologicznych, np.: Chrystus,  Allah, Hera, Posejdon, Pegaz,

• jednowyrazowe i wielowyrazowe przydomki, pseudonimy, przezwiska, np.: Chrobry, Wielki, Bolesław Prus, Litwos, Chudy,

• ale: jeśli przydomek jest wyrażeniem przyimkowym, to występujące w nim rzeczowniki piszemy wielką literą, a przyimek małą, np.: Biernat z Lublina, Jan z Głogowa, Matka Teresa z Kalkuty,

• imiona własne ludzi użyte w znaczeniu przenośnym, czyli nazwisko autora użyte w znaczeniu jego dzieła, np.: Przeczytałem Mickiewicza. Słuchałem Krawczyka i Rubika.

• nazwy mieszkańców kontynentów, krajów, starożytnych państw, np.: Europejczyk, Australijczyk, Polka, Meksykanin, Węgierka, Fenicjanin, Rzymianin,

• ale: polka (nazwa tańca), meksykanin (mieszkaniec miasta), węgierka (nazwa drzewa i jego owocu), rzymianin (mieszkaniec miasta),

• nazwy członków narodów, ras i szczepów, np.: Arab (członek narodu), Słowianin, Żyd (członek narodu), Szwed, Murzyn (człowiek rasy czarnej), Metys (Indianin z domieszką krwi białej), Papuas,

Wielka litera w nazwach

• Polka = obywatelka Polski

• polka = taniec

• Meksykanin = obywatel państwa

• meksykanin = mieszkaniec miasta

• Rzymianin = obywatel państwa

• rzymianin = mieszkaniec miasta

Pisownia wyrazów z "ą" i "ę"

Litery ą, ę piszemy:

• zasadniczo w wyrazach rodzimych, np.

dąb, krąg, gaszcz, kąt, mącić, piąty, pociąg, wąsy, ząb, będzie, dębowy, gęsty, kęs, ręka, tędy, węszyć, zęby;

• w wyrazach zapożyczonych, ale całkowicie przyswojonych, np.

brąz, ląd, flądra, pąsowy, plądrować, cęgi, cętka, frędzla, kolęda, pędzel, pręgierz, wędkować;
• przed ł, l w zakończeniach form czasu przeszłego, np.



pragnąłem, pragnąłeś, pragnął,
pragnęłaś, pragnęłam, pragnęła, pragnęło,
pragnęliśmy, pragnęłyśmy, pragnęliście, pragnęłyście,
pragnęli, pragnęły;
• w zakończeniach form bezosobowych niektórych czasowników, np.

stanąć, klęknąć, odpocząć, mówiąc, prosząc, zamykając, pchający, kochająca, wiążące, przyjęty, przypięta, zwinięta


Ćwiczenia :



1. (m, M)___ały (p, P)___rzemek postanowił, że w przyszłości wybierze się z (r, R)___enatą do (w, W)___łoch, które leżą w (e, E)___uropie. (j, J)___ego mama (a, A)___neta roześmiała się, kiedy usłyszała o tym pomyśle. (j, J)___ednakże (p, P)___rzemek pozostałam przy realizacji swojego pomysłu. (p, P)___owiedział do mamy, że wielu (p, P)___olaków odwiedza (w, W)___łochy  i on nie zamierza okazać się gorszym. (c, C)___hłopiec postanowił, że poszuka informacji na temat (w, W)___łoskich zabytków, które zwiedzi w przyszłości z (r, R)___enatą.






2. 



-Góra z gór... si.... nie spotka, człowiek z człowiekiem cz...sto. 
-Nie to pi...kne co pi..kne, ale co si... komu podoba. 
-Każdy bł...d ma swoj... wymówkę. 
-Wolność niezgod... ginie. 
-Pijawka wrzodu si... nie ima. 
-Apetyt rośnie w miar...  jedzenia. 
-Daj kurze grz...d..., ona -wyżej si..d.... 
-Dobremu wsz...dzie dobrze. 
-Po czasie każdy m...dry. 
-Lepszy wróbel w r...ku niż goł...bek na s...ku.